Kościół św. Krzyża w Nidzicy

---

Historia

Świątynia, której historia sięga początku XIX wieku, została wzniesiona przez katolickich osadników w Nidzicy. Warto podkreślić, że pierwsza placówka katolicka powstała w 1854 roku, co marksuje początek aktywności religijnej tej społeczności. Budowa samej świątyni zainicjowała się cztery lata później, w 1858 roku, a jej uroczyste poświęcenie miało miejsce w dniu 3 czerwca 1860 roku, przyjmując wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

W 1890 roku do kościoła dobudowano imponującą wieżę, co wzbogaciło jego architekturę. Od momentu zakończenia budowy aż do roku 1948, budowla spełniała swoje zadanie jako miejsce kultu dla katolickich wiernych. Po zakończeniu II wojny światowej, zjawisko wzrastającej liczby ludności wyznania katolickiego w regionie, stało się przyczyną, dla której władze postanowiły przekazać kościół także znajdującej się w Nidzicy społeczności luterańskiej.

W wyniku protestów ze strony luterańskich parafian doszło do zamiany kościołów pomiędzy obu wyznaniami. Luteranie, których liczba w owym czasie stale malała, przenieśli się do mniejszej budowli katolickiej, natomiast katolicy utrzymali kontrolę nad obiektem luterańskim. Decyzję tę podjęło Ministerstwo Ziem Odzyskanych, a formalne przekazanie świątyni miało miejsce 5 sierpnia 1948 roku. Proces ten był złożony i ilustrował dynamiczne zmiany w strukturach społecznych regionu w powojennej Polsce.

Architektura i wystrój

Mury neogotyckiej świątyni są zbudowane z ciosanego kamienia oraz cegły, co nadaje im wyjątkowy charakter. Korpus, który ma prostokątny kształt, zwieńczony jest dwuspadowym dachem. Zwieńczenie wieży zdobi ceglany szpic oraz ostrosłupowaty hełm, na którego szczycie umieszczono metalowy krzyż. Wnętrze nawy zaskakuje drewnianym stropem kasetonowym, który podkreśla styl architektoniczny obiektu.

Od 1948 roku kościół wzbogacił się o kilka cennych elementów sztuki sakralnej, które zostały przeniesione z nieistniejących już kościołów luterańskich południowych Mazur. Wśród nich znajdują się m.in. obrazy ołtarzowe namalowane na desce, z których najstarsze pochodzą z XV wieku. W prezbiterium, z prawej strony, można zobaczyć tryptyk z 1646 roku, na którego środkowej części uwieczniono scenę Ukrzyżowania, natomiast po lewej stronie przedstawiono Chrzest Jezusa, a po prawej – Madonnę z Dzieciątkiem. Obok znajduje się obraz namalowany na płótnie, przedstawiający Zmartwychwstanie.

Na przeciwległej ścianie umieszczono obraz z XVIII wieku, który przedstawia Jezusa oraz niewiernego Tomasza Apostoła. W ołtarzu, pochodzącym również z XVIII wieku, znajduje się obraz Jezusa Ukrzyżowanego, a po jego bokach barokowe figury czterech ewangelistów. W prezbiterium niedaleko znajduje się chrzcielnica oraz tradycyjna ambona, zdobiona płaskorzeźbami przedstawiającymi Salomona i św. Marka. Chór muzyczny jest dekorowany tarczą herbową z XVIII wieku, zaś w kruchcie można zobaczyć rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego z tego samego okresu. Figura ta wcześniej była umieszczona w drewnianym kościele w Burkacie, który został rozebrany w 1823 roku.

---

Oceń: Kościół św. Krzyża w Nidzicy

---